Rússafiskur

Rússland hefur á undanförnum árum staðið frammi fyrir umfangsmiklum viðskiptaþvingunum sem hafa haft veruleg áhrif á fiskútflutning landsins. Þessar þvinganir hafa leitt til þess að Rússar leita nú í auknum mæli til BRICS-ríkjanna (Brasilía, Rússland, Indland, Kína, Suður-Afríka) og nýrra samstarfsaðila í Mið-Austurlöndum, Norður-Afríku og Suður-Ameríku til að efla fiskviðskipti sín. Þetta kemur fram í máli Hermans Zverev, forseta Allrússneska fiskveiðifélagsins (Varpe), á ráðstefnu í september 2024.

Árið 2023 urðu Rússar fyrir verulegu tekjutapi vegna viðskiptaþvingana, þar á meðal um 1,2 milljarða Bandaríkjadala vegna banns Bandaríkjanna á innflutningi krabba. Þrátt fyrir að hluti þessara afurða hafi verið fluttur til Kína, hefur rússneski fiskútflutningurinn orðið fyrir verulegu áfalli. Samkvæmt Varpe hefur hagnaður sjávarútvegsins dregist saman um 13% árið 2023 og um þriðjung á fyrri helmingi ársins 2024, með þeim afleiðingum að helmingur rússneskra fiskveiðifyrirtækja starfar nú með tapi.

Þrátt fyrir þessar áskoranir hefur Rússland haldið áfram að selja hvítfisk til Evrópusambandsins. Árið 2023 voru yfir 100 þúsund tonn af rússneskum hvítfiski seld til ESB, þó þetta sé lækkun frá 200 þúsund tonnum árið 2021. Hins vegar hafa breytingar á tollkerfum bæði ESB og Rússlands gert útflutninginn erfiðari. Í september 2023 kynntu rússnesk stjórnvöld útflutningstolla á sjávarafurðir, sem hafa dregið úr samkeppnishæfni þeirra. Í nóvember 2023 ákvað ráðherraráð ESB að afnema tollkvóta fyrir sjávarafurðir frá Rússlandi og Hvíta-Rússlandi, sem þýðir að þessar afurðir voru tollaðar að fullu frá og með 1. janúar 2024.

Í tengslum við íslensk fjármálafyrirtæki hefur komið fram að Landsbankinn hefur þjónustað breskt sölu­fé­lag rúss­nesku út­gerðar­inn­ar Norebo.

Þessar aðstæður undirstrika mikilvægi þess að íslensk fyrirtæki og stofnanir fylgist náið með þróuninni í alþjóðlegum fiskviðskiptum og taki mið af áhrifum viðskiptaþvingana á markaði og samstarfsaðila.

Ólöglegar veiðar ógna vistkerfum Evrópu

Nýleg rannsókn leiðir í ljós alvarlegar brotalamir í fiskveiðistjórnun á vernduðum hafsvæðum innan Evrópu, sem ógna sjálfbærni fiskistofna og viðkvæmum vistkerfum.

Greining á gervihnattagögnum frá evrópskum fiskiskipaflotum sýnir að yfir 400 tilfelli ólöglegra veiða hafa átt sér stað á vernduðum svæðum. Þessi atvik spanna allt frá veiðum með botnvörpu á meira en 800 metra dýpi til fiskveiða innan svæða sem sérstaklega eru lokuð til verndar viðkvæmum hafsvæðum. Þetta undirstrikar alvarlega veikleika í eftirliti og framfylgd reglugerða innan Evrópusambandsins.

Áhrif þessara brota eru víðtæk. Ekki aðeins eru vistkerfi hafsins í hættu, heldur grafa ólöglegar veiðar undan lífsviðurværi sjómanna sem fylgja reglum, skerða trúverðugleika verndaraðgerða og draga úr möguleikum á sjálfbærri nýtingu fiskistofna.

Gera þarf betur – hvað segir vandinn um stjórnun ESB?

Þrátt fyrir að Evrópusambandið hafi sett á laggirnar umfangsmiklar reglur og stofnanir til að fylgjast með fiskveiðum, svo sem Fiskveiðieftirlitsstofnun ESB, hefur ekki tekist að koma í veg fyrir brot af þessari stærðargráðu. Staðreyndirnar tala sínu máli: fjöldi fiskistofna innan ESB er enn ofveiddur, og aðeins lítil hluti svæða nýtur raunverulegrar verndar.

Veikleikar kerfisins birtast meðal annars í ófullnægjandi samræmingu eftirlitsaðgerða milli aðildarríkja og ósamleitni í notkun tækni, svo sem gervihnattagagna. Til samanburðar má benda á að Ísland, sem byggir sitt fiskveiðistjórnunarkerfi á vísindalegum grunni og nýsköpun, hefur náð betri árangri í verndun auðlinda og eftirliti með nýtingu þeirra.

Þessi staða undirstrikar fásinnuna sem felst í hugmyndum um að Ísland gangi í Evrópusambandið og afsali sér stjórn á sínum eigin auðlindum til sambands sem hefur ekki sýnt fram á að það geti sinnt viðlíka stjórnun og Ísland. Íslendingar hafa byggt upp eitt besta fiskveiðistjórnunarkerfi í heimi með vísindalegri nálgun og öflugri nýtingu tækninnar. Það væri fráleitt að láta þá stjórna íslenskum hafsvæðum þegar þeir ættu frekar að taka Ísland sér til fyrirmyndar.

frétt á worldfishing.net

frétt á bloomassociation.org